Aan de Jan Van Rijswijklaan in Antwerpen staan pareltjes van huizen.Vele daarvan zijn waardevol erfgoed. Hoewel veel van de statige herenhuizen in goede staat verkeren, zijn er ook die nood hebben aan renovatie of herbestemming. Dat was ook het geval voor een oud gerechtshof dat op enkele decennia keren transformeerde en recent niet meer voldeed aan de huidige verwachtingen en kwaliteitsvereisten voor een kantoor of woning. Hoewel dit waardevol erfgoed niet beschermd is, streefde de bouwheer ernaar de woning zoveel mogelijk in de originele staat te herstellen. Daarvoor ging hij in zee met Verdickt en Verdickt, een uitzonderlijk architectenbureau dat van herbestemmingen en renovaties haar stokpaardje heeft gemaakt. Gedreven door deze duurzame filosofie, mikken de broers op een optimale reorganisatie van gebouwen met zo weinig mogelijk ingrepen. Met andere woorden waren de broers een ideale partner voor de transformatie van dit statige project van gedateerd kantoorgebouw naar modern kantoor en woning.  “Op de toekomstige woningmarkt zal herbestemmen steeds meer aan belang winnen”, vertelt de architect. “Lang hebben mensen hun eigen paleisjes gebouwd door te verkavelen. Wanneer die woningen later opnieuw op de markt komen, voldoen ze echter zelden aan de wensen van hun toekomstige bewoners. Daardoor komt niet alleen de woningmarkt onder druk te staan, maar ook grondstoffen en milieu. Door te herbestemmen met een minimum aan ingrepen, los je een groot deel van die problemen op. Ook bij dit gebouw deden we zo weinig mogelijk ingrepen.” Hoewel het gebouw eerst dienstdeed als hotel, werd het later een handelsrechtbank. Nog later bracht de Provincie Antwerpen er haar arrondissementssecretariaat in onder. Dat leidde zoals vaak tot een verdeling met veel aparte kamers en gesloten ruimtes. Ook de postmodernistische achterbouw die in de jaren 80 van de vorige eeuw werd aangebouwd, zorgde voor een gesloten gevoel en een groot tekort aan lichtinval. De bouwheer wilde opnieuw licht, ruimte en leefbaarheid in het gebouw brengen met een ruim notariaat op het gelijkvloers en een woning op de hogere verdiepingen. De authentieke elementen werden daarbij zoveel mogelijk behouden en bij de renovatie zelfs in de verf gezet. De grote centrale hal speelt een cruciale rol in het ontwerp en draagt niet alleen bij tot de lichtinval. Ze creëert eveneens een enorm ruimtegevoel dat wordt doorgetrokken naar de andere belangrijke ruimtes. Er werd komaf gemaakt met indeling in kleine kamers, muren werden opengebroken en op verschillende plaatsen zorgen kaderloze ramen voor een ruime, lichte en open ervaring. Opvallend in de hal zijn de originele elementen die de trap en de inkom sieren. Binnenkomen doe je door klassieke gietijzeren deuren die op een kleine esthetische ingreep na ongemoeid bleven. De grote hoofdtrap onderging een grondige renovatie waarbij het houtsnijwerk zorgvuldig gegomd en ontdaan werd van oude lagen vernis en oneffenheden. Naast de trap zijn er tal van elementen die refereren aan de grandeur van weleer. Het originele parket werd opgeschuurd en zelfs de deurklinken blinken weer aan hun originele deuren zoals in 1935. De hal doet dienst als wachtruimte voor het notariaat geeft uit op de eerste kantoorruimte waar ook de originele elementen werden behouden. Prachtige plafonds met onder andere pleister- en glaswerk werden gerestaureerd en spelen de hoofdrol in een setting uit de eerste helft van de vorige eeuw, hoewel de computerschermen ons duidelijk maken dat we geen reis in de tijd hebben gemaakt. Zelfs de originele wandtapijten in de vergaderzaal hangen er nog. “Architectuur is geen mode en moet eigenlijk tijdloos zijn”, legt de Carl Verdickt ons uit. Het is een kunst om waardevolle elementen te bewaren en te combineren met moderne technieken. Ventilatieroosters werken we subtiel weg, maar ook licht mag in een gebouwen als deze geen hoofdrol opeisen. Daarom werd er steevast gewerkt met armaturen die volledig opgaan in het geheel zonder af te doen aan functionaliteit.” De postmodernistische achterbouw werd volledig afgebroken en het gat werd gedicht door een stalen structuur waarbij grote ramen zorgen voor veel natuurlijk licht in het kantoor én in de woonruimte op de eerste verdieping. Oude huizen weten vaak te verrassen en in dit geval was het de dubbele circulatie die onze aandacht trok. Via een kleine gang achteraan het kantoor bereiken we een diensttrap die uitgeeft op een zij-ingang. Oorspronkelijk was die voor het personeel bedoeld, maar vandaag wordt zowel de ingang als de trap gebruikt door de notarisfamilie zelf, die op de eerste verdieping woont. Zo blijven notariaat en woonruimte gescheiden en hoeven zakken met boodschappen, voetballen of huilende kinderen de wachtende cliënten niet te passeren. De familietrap brengt ons op de eerste verdieping waar de grote hal nog steeds een centrale rol speelt. Vanop de open gang kijk je over de balustrades op de trap en wachtruimte. Vanuit deze gang heb je via een ‘voordeur’ toegang tot de woonruimte die de hele eerste en tweede verdieping beslaat. Zodra je het woongedeelte binnenstapt, primeert er een aangenaam gevoel van ruimte dankzij de lichte kleuren van zowel parket, muren als functionele elementen. Bovendien vloeien de keuken en de leefruimte bijna naadloos in elkaar over en kunnen indien nodig gescheiden worden door een glazen deur zoals we die ook aan de hoofdingang tegenkwamen. Maar ook de keuze om de hele verdieping open te trekken, laat de woonruimte ademen. De inkom geeft uit op een massief kookeiland dat met een enorme lengte bijna de hele kamer overspant. Het uiteinde van het eiland, dat dienst doet als eettafel, werd vervaardigd uit dezelfde marmercomposiet. Net zoals beneden geeft de ruimte uit op de staalstructuur en ook hier werd gekozen voor grote, brede ramen. De drie rails waarin de ramen openschuiven, zorgen ervoor dat ze in de volledige breedte kunnen worden geopend. Op die manier vloeien keuken en terras naadloos over in elkaar en zit je ’s zomers bijna buiten in de keuken. De stalen structuur waarin de ramen werden geplaatst, maken deel uit van dezelfde structuur als beneden waardoor de nadruk komt te liggen op verticaliteit van beneden naar boven. Het dakterras is onder de vloer verstevigd met stalen balken om het geheel te kunnen dragen en vooral ook de prachtige ornamenten in het ondergelegen plafond te beschermen. Het terras beslaat een grote oppervlakte die uitkijkt op de grote stadstuin en er door middel van een stalen trap ook op uitkomt. De andere kant van het kookeiland leidt ons richting van het salon. Het parket van de keuken en loopt er naadloos in over waardoor ook deze ruimte visueel deel uitmaakt van het geheel. Onderweg naar het salon trekt een kaderloos binnenraam onze aandacht en benadrukt nogmaals de rol van de centrale hal met betrekking tot licht en ruimte. In het salon zelf wordt de keuze voor authenticiteit nog eens duidelijk. Enkel glas scheidt de bewoners er van de buitenwereld en dat was een bewuste keuze. De waardevolle kozijnen werden namelijk vollediggerestaureerd, de raamhendels werden behouden. De badkamers werden voorzien van moderne marmecomposiet tabletten en inloopdouches waardoor ze helemaal aansluiten op de behoeften anno 2018. Een authentieke koepel siert de hal. Met het oog op waterdichtheid en isolatie werd er langs de buitenkant een nieuwe koepel overgeplaatst. Hoewel de zichtbare ingrepen tot een minimum werden beperkt, kwam er heel wat denkwerk en planning aan te pas om een woning uit 1935 naar het heden te brengen. Maar met een open visie en geest realiseerden Verdickt en Verdickt een opvallende en indrukwekkende tijdreis.

Ageres Solutions

Een project als dit vraagt om een heel betrouwbare partner. Om er zeker van te zijn dat de oude elementen in de woning op de juiste manier en met respect zouden worden vernieuwd, ging de bouwheer in zee met Ageres Solutions. Dit bedrijf uit Malle is een multi-disciplinaire partner voor maatwerk, schrijnwerk, schilderwerk, bepleistering en verbouwing. Maar bij deze herbestemming speelde niet alleen vakmanschap een belangrijke rol. De communicatie met de architect zorgt ervoor dat de geest van het project tot uiting komt in elke handeling en in elk detail en daarbij is ervaring een sleutelwoord. Het schuren en gommen van de trap bijvoorbeeld vergde bij dit project zorgvuldigheid en daar zijn specialisten voor nodig. Ageres Solutions werkt dan ook uitsluitend met degelijk opgeleide mensen die 100 % bekwaam zijn in hun vakgebied en over voldoende ervaring en kennis beschikken voor het restaureren van authentieke interieurelementen. Naast het schrijnwerk pakte Ageres Solutions ook bepaalde pleisterwerken aan. Opdrachten als deze zijn bijzonder tijdrovend en om een strakke deadline te kunnen respecteren, is een accurate werfcoördinatie en planning essentieel. Dankzij haar ervaring en efficiënte communicatie, slaagt de onderneming erin om de bouwtijd realistisch in te schatten met alle voordelen voor de bouwheer en de architect. Buiten uniek maatwerk doen deze specialisten nog veel meer. Ook buitenconstructies, badkamerrenovaties en daktimmerwerken horen bij de vele specialisaties van deze allround bouwonderneming. Voor een volledig overzicht van al haar activiteiten of een persoonlijke afspraak volstaat een telefoontje of een kijkje op de website voor meer informatie.

met dank aan :

www.verdicktenverdickt.be
www.ageres.be